Zapatista toplulukları otonom yönetimlerini feshettiklerini geçtiğimiz hafta duyuran Zapatistalar yeni otonomi sistemlerini detaylı bir bildiriyle açıkladı. Novena Parte: La Nueva Estructura de la Autonomia Zapatista”da yayımlanan bildiri Anarşist Medya’dan Umut Aydemir çevirisiyle paylaşıldı.
Meksika’da Chiapas eyaletinin doğusundaki Lacandon ormanında 17 Kasım 1983’de yerli halklar arasında EZLN (Zapatista Halk Kurtuluş Ordusu /Ejército Zapatista de Liberación Nacional) adıyla örgütlenen Zapatistalar, 1994’te mücadelelerini bir başka aşamaya taşımışlardı. Maya yerlisi Tzeltal, Tzotzil, Tojolabal ve Chol etnik gruplarından oluşan Zapatistalar, 31 Aralık 1993 sabahı, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nın (NAFTA) yürürlüğe girdiği gün Chiapas’ta isyan başlatmış ve 1 Ocak 1994 sabahı eyaletin dört belediyesini ele geçirmişti.
Geçtiğimiz hafta Zapatistalar tarafından duyurulan feshetme kararının, Chiapas’ta yaklaşık 29 yıldır deneyimlenen otonomi modelinin “başarısızlığı” olarak yorumlanmasına karşı, Zapatistaların yeni otonomi modelini detaylandırdığı bildirinin tamamı şöyle:
Size otonomiyi, yani Zapatista otonomisinin yeni yapısını nasıl yeniden düzenlediğimizi anlatmaya çalışacağım. Daha sonra daha ayrıntılı olarak açıklayacağım. Ya da belki daha fazlasını açıklamayacağım, çünkü önemli olan pratiktir. Elbette yıldönümüne gelip oyunları, şarkıları, şiirleri ve mücadelemizin bu yeni aşamasının sanat ve kültürünü de izleyebilirsiniz. Eğer gelmezseniz, Tercios Compas size orada fotoğraflar ve videolar gönderecektir. Başka bir zaman size MAREZ ve JBG’nin eleştirel değerlendirmesinde iyi ve kötü gördüğümüz şeyleri anlatacağım. Şimdi size sadece nasıl göründüğünü söyleyeceğim.
Birincisi – Sadece özerkliğin sürdürüldüğü yer değil, aynı zamanda diğer yapıların da onsuz işleyemeyeceği ana taban Yerel Otonom Yönetimdir (GAL).
Zapatista destek tabanının yaşadığı her toplulukta bir GAL bulunmaktadır. Zapatista GAL, tüm otonominin çekirdeğini oluşturur. Otonom temsilciler ve komisyon üyeleri tarafından koordine edilirler ve kasaba, çiftlik, topluluk, bölge, mahalle, ejido, koloni (ya da oranın nüfusu kendisini nasıl adlandırıyorsa) oranın meclisine tabidirler.
Her GAL kendi otonom örgütsel kaynaklarını (okullar ve klinikler gibi) ve Zapatista olmayan komşu kardeş şehirlerle ilişkilerini kontrol eder. Ve ödemelerin doğru kullanımını kontrol eder. Ayrıca var olabilecek kötü yönetim, yolsuzluk ve hataları tespit eder ve rapor eder. Ve kendilerini Zapatista yetkilileri olarak tanıtıp kendi çıkarları için kullanacakları destek ya da yardım isteyenlere karşı dikkatli davranır.
Yani daha önce birkaç düzine MAREZ, yani Zapatista Asi Otonom Belediyesi varken, şimdi binlerce Zapatista GAL’i var.
İkincisi – İhtiyaçlarına, sorunlarına ve ilerlemelerine göre, çeşitli GAL’ler Zapatista’da toplanır.
Otonom Yönetim Kolektifleri (CGAZ)’da toplanır ve burada GAL’leri ilgilendiren konular üzerinde tartışılır ve anlaşmalar yapılır. Bu şekilde karar verdiklerinde, Otonom Yönetimler Kolektifi her topluluğun yetkililerini bir toplantıya çağırır. Burada Sağlık, Eğitim, Agroekoloji, Adalet, Ticaret’e dair planlar ve ihtiyaçlar teklif edilir, tartışılır ve onaylanır ya da reddedilir. CGAZ düzeyinde her bölgenin koordinatörleri vardır. Bunlar otorite değildir. Görevleri GAL tarafından talep edilen ya da toplum yaşamı için gerekli görülen çalışmaların yürütülmesini sağlamaktır. Örneğin: koruyucu hekimlik ve aşılama kampanyaları, endemik hastalıklar için kampanyalar, kurslar ve uzmanlık eğitimleri (laboratuvar teknisyenleri gibi), geleneksel festivaller vb. Her bölgenin veya CGAZ’ın kendi yöneticileri vardır ve bu yöneticiler acil bir sorun olduğunda veya birden fazla topluluğu etkileyen bir sorun olduğunda toplantı çağrısı yaparlar. Yani daha önce 12 İyi Yönetim Kurulu varken şimdi yüzlerce kurul olacak.
Üçüncüsü – Ardından süreç ZAPATISTA Otonom Yönetimleri Kolektifleri Meclislerini (ACGAZ) takip ediyor.
Bunlar daha önce bölgeler olarak biliniyordu. Ancak hiçbir yetkileri yoktur, CGAZ’a bağlıdırlar. CGAZ da GAL’a bağlıdır. ACGAZ, GAL ve CGAZ’ın taleplerine göre gerektiğinde bölge meclislerini toplar ve başkanlık eder. Karakollarda yerleşiktirler, ancak bölgeler arasında hareket ederler. Başka bir deyişle, halkın ilgi taleplerine göre hareket halindedirler.
Dördüncüsü – Uygulamada da görülebileceği gibi, Otonominin Komuta ve Koordinasyonu JBG ve MAREZ’den kasabalara ve topluluklara, yani GAL’e devredilmiştir. Bölgeler (ACGAZ) ve yöreler (CGAZ) halk tarafından yönetilmektedir, halka karşı sorumlu olmalıdırlar ve halkın Sağlık, Eğitim, Adalet, Gıda ve afetlerden kaynaklanan acil durumlar nedeniyle ortaya çıkan ihtiyaçlarını karşılamanın bir yolunu bulmalıdırlar. Doğal afetler, salgın hastalıklar, suçlar, işgaller, savaşlar ve kapitalist sistemin getirdiği diğer felaketler.
Beşincisi – EZLN’nin yapısı ve düzeni, saldırılar, salgın hastalıklar, doğayı talan eden şirketlerin istilası, kısmi ya da topyekûn askeri işgaller, doğal afetler ve nükleer savaşlar gibi felaketler karşısında kentlerin ve toprak ananın savunmasını ve güvenliğini arttırmak üzere yeniden düzenlenmiştir. İnsanlarımızın birbirlerinden izole bir şekilde de olsa hayatta kalabilmeleri için hazırlık yaptık.
Altıncısı – Bunu özümsemekte sorun yaşadığınızı anlıyoruz. Ve bir süre için bunu anlamakta zorlanacaklar. Bunu düşünmemiz 10 yılımızı aldı ve bu 10 yılın 3’ü bu uygulamaya hazırlanmakla geçti.
Düşüncelerinizin karmakarışık göründüğünü de anlıyoruz. İşte bu yüzden anlayış kanalınızı değiştirmeniz gerekiyor. Sadece uzaklara, geriye ve ileriye bakarak mevcut adım anlaşılabilir.
Bunun yeni bir otonomi yapısı olduğunu, henüz öğrenmekte olduğumuzu ve iyileşmenin biraz zaman alacağını anladığınızı umuyoruz.
Gerçekte bu açıklama sadece Zapatista otonomisinin devam ettiğini ve ilerlediğini, bunun yaşadıkları kasabalar, topluluklar, yerler, mahalleler, koloniler, ejidolar ve çiftlikler, yani Zapatista desteğinin tabanları için daha iyi olacağını düşündüğümüzü söylemek niyetindedir. Ve bu karar onların fikir ve önerileri, eleştiri ve özeleştirileri dikkate alınarak alınmıştır. Ayrıca, görüleceği üzere, bu yeni otonomi aşaması Hydra’nın en kötüsüyle, en rezil canavarlığıyla ve yıkıcı çılgınlığıyla yüzleşmek için yapılmıştır. Savaşları, ticari ve askeri istilaları.
Bizim için sınırlar ya da uzak coğrafyalar yoktur. Gezegenin herhangi bir köşesinde olan her şey bizi etkiler, bizi ilgilendirir, bizi endişelendirir ve bizi incitir. Çok küçük gücümüz ölçüsünde, rengi, ırkı, milliyeti, inancı, ideolojisi ve dili ne olursa olsun zor durumdaki insanlara destek olacağız. Pek çok dili bilmesek de, pek çok kültürü ve yolu anlamasak da, sistemin kışkırttığı acıyı, ıstırabı, hüznü ve onurlu öfkeyi nasıl anlayacağımızı biliyoruz.
Kardeş kalpleri nasıl okuyacağımızı ve dinleyeceğimizi biliyoruz. Onlardan, onların hikayelerinden ve mücadelelerinden öğrenmeye çalışmaya devam edeceğiz. Sadece yüzyıllardır bunun acısını çektiğimiz ve nasıl bir şey olduğunu bildiğimiz için değil. Ayrıca ve hepsinden önemlisi, 30 yıldır olduğu gibi mücadelemiz yaşam için. Bu yıllar boyunca tabii ki bir çok hata yaptık. Önümüzdeki 120 yılda da elbette yapacağız. Ama pes etmeyeceğiz, yolumuzdan dönmeyeceğiz, ihanet etmeyeceğiz. Mücadelemizi, zamanını ve yöntemlerini her zaman eleştirel bir gözle gözden geçireceğiz.
Gözlerimiz, kulaklarımız, kafalarımız ve kalplerimiz, birçok konuda farklı olsalar da aynı endişeleri taşıyan ve demokrasi, özgürlük ve adalet için benzer arzulara sahip olan diğerlerinden bir şeyler öğrenmeye her zaman hazır olacaktır. Ve her zaman halkımız ve kardeş topluluklarımız için en iyisini arayacağız. Bu nedenle biz Zapatistalarız.
Gezegenin herhangi bir köşesinde en az bir, bir, bir Zapatista olduğu sürece, isyan içinde direneceğiz, yani savaşacağız. Bunu görün dostlar ve düşmanlar. Ve ne bir şey ne de başka bir şey olmayanlar.
Sadece şimdilik.
Meksika’nın güneydoğusundaki dağlardan.
Insurgent Subcommander Moisés.
Meksika, Kasım 2023.
500’den fazla, 40, 30, 20, 10 yıl sonra.
